رمان تاریخی چیست؟
رمان تاریخی در واقع به رمانی گفته می شود که وقایع گذشته را همراه با شخصیتهای حقیقی  و گاها شخصیتهای خیالی در زمان و مکانی واقعی با پیش زمینه اجتماعی یا سیاسی روایت کند. در واقع می شود گفت رمان تاریخی برداشتی آزاد از یک واقعه تاریخی یا فردی تاریخ ساز یا برهه ای از زمان یک ملت برای بیان واقعیت یا درسی برای آیندگان و خوانندگان است.

در این دسته از رمانها به دلیل وجود شخصیت های خیالی منبع خوبی برای مطالعات و تحقیق تاریخی به شمار نمی آیند بنابراین نیازی به ارائه منبع برای اعتبار بخشی به این رخدادها ندارند و بیشتر اوقات برای سرگرمی و لذت بردن خوانندگان نگاشته می شوند.
کتاب های رمان تاریخی چه می گویند؟
رمانهای تاریخی گاهی اوقات در پی بیان عمق رویداد هستند و با توجه به دغدغه نویسنده می تواند شرح ستایش، نکوهش، انتقاد علت یابی و غیره باشند و بنا به سلیقه نویسنده سبک نگارش می تواند جدی یا طنز باشد. در یک داستان تاریخی آن قسمت که به بیان گذشته می پردازد مربوط به تاریخ و در قسمت داستان از روایت و عناصر داستان پردازی استفاده می شود.

همچنین بعد زمان و مکان در این دسته از رمان از سایر عناصر پررنگتر هستید و بر سایر حوادث تاثیر بسزایی دارند. یحیی آرین پور در مورد رمانهای تاریخی می گوید:”رمانهای تاریخی آیینه اوضاع و احوال و زندگی گذشته ملتهاست.

این گونه رمانها نه تنها سرگذشتها بلکه صفات و اخلاق، رسوم و عادات، تحولات فکری  و اخلاق و خلاصه وجود و هستی ملل را تصویر می کنند و جامعه و مردمان روزگاران گذشته را آنگونه که بوده و زیسته اند و اکنون به مرور اعصار و قرون از نظر نسل جدید سترده و پاک شده اند از نو زنده می کنند.”
رمان تاریخی زیبا
مطالعه رمان تاریخی زیبا می تواند یک انتخاب هوشمندانه باشد چون حکایتی جذاب و تا حد زیادی آشنا برای خواننده است که می تواند برای ساعتها او را سرگرم نگه دارد. از این جهت که خواندن کتابهای تاریخی و غیرداستانی برای افراد عادی و غیرمحقق می تواند خسته کننده باشد.

رمانهای تاریخی جذاب با نوع نگارش و روایت لذت بخش و زبانی نسبتا عامیانه تر هم داستانی دلپذیر برای خواننده فراهم می کنند هم او را با فرهنگ و تاریخ غنی کشور خود آشنا می کنند.
رمان تاریخی واقعی
رمان تاریخی واقعی در بین خوانندگان طرفداران بسیاری دارد. نه فقط از جهت روایت داستان، بلکه تاریخ واقعی خود به تنهایی می تواند بستر و ابزاری برای بیان داستان اصلی باشد. از این رو خواندن زندگی افراد خیالی در بستری از واقعیت می تواند تا حد زیادی خوشایند و آموزنده باشد.

رمانهای تاریخی گاهی از بستر اجتماعی و فرهنگی خود خارج شده و شکل سیاسی و مبارزات سیاسی و تلاش مردم برای رهایی از ظلم و حکام زمانه را به خود می گیرد. حال این وقایع می تواند در تاریخ گذشته یا تاریخ معاصر باشد و داستان هم می تواند از زبان خود قهرمان داستان یا یکی از شخصیتهای داستان باشد.
رمان تاریخی نوجوانان
رمان تاریخی نوجوانان نیز  از طرفداران زیادی برخوردار است. داستانهایی که دوره های نسبتا طولانی را به قصد توصیف تاریخ و جامعه روایت می کنند که می تواند چند ساله تا چند ده ساله متغیر باشد. در این گونه روایتها به دلیل طولانی بودن دوران، تعداد شخصیتها می تواند تا به بیش از صد شخصیت برسد.

همینطور داستانهایی که محوریت آنها روایت زندگی شخصیتهای تاریخی و مهم است نیز برای نوجوانان جذاب می باشد. سبک زندگی افراد بزرگ و تاثیر گذار در تاریخ از شاعران و حاکمان و شاهان و دانشمندان گرفته تا شخصیتهای مذهبی و دینی از کودکی تا زمان مرگ همواره مورد علاقه اکثریت خوانندگان بوده است. حال روایت زندگی آنها یه صورت داستان می تواند افراد زیادی را ترغیب به خواندن رمان کند.
رمان تاریخی واقعی ایرانی
رمان تاریخی واقعی ایرانی داستان هایی هستند که یک حادثه مهم تاریخی را روایت می کنند. حوادث و رخدادهای تاریخی به گونه ای هستند که به صورت تاریخی همه ماها درباره اش می دانیم. این حوادث می توانند مذهبی یا ملی باشند و حالا روایت این رخداد از یک دیدگاه داستانواری می تواند به جذابیت بیش از حد آن بیفزاید.

هر چه طول مدت و عمق این حادثه بیشتر باشد تعداد روایتها هم از جهات مختلف می تواند زیاد باشد و حال بسته به نزدیک یا دور بودن آن به تخیل، جوهره تاریخی آن کم و زیاد می شود. یکی از بهترین مثالهای موضوع برای یک رمان تاریخی می تواند جنگ تحمیلی هشت ساله ایران و عراق باشد که از جهات زیادی می تواند در هر سه دسته قرار بگیرد.

می تواند به شکل دسته اول از شروع تا پایان جنگ را در بگیرد یا در دسته دوم یه شرح زندگی رزمندگان موثر و بنام و یا یا حتی با خلق یک شخصیت و داستان خیالی و غیرواقعی به بررسی و روایت یک حادثه یا عملیات خاصی در خلال جنگ بپردازد.  جنگ تحمیلی یکی از مهم ترین و تاثیرگذاترین حادثه های قرن معاصر است که می تواند مفاهیم بسیاری از جمله خشونت، ترس، مرگ، شهادت، ایثار و آوارگی را روایت کند.
رمان تاریخی ایرانی قدیمی
یک رمان تاریخی می تواند علاوه بر بستر اجتماعی بستر سیاسی داشته و روایت تلاش و پشتکار مردم برای رهایی از ظلم حاکمان زمانه باشد. در این گونه رمانها علاوه بر خواندن داستانها می شود اطلاعات سیاسی را به دانسته های خود اضافه کرد هر چند باز از نظر اعتبار، منبع مطالعاتی و تحقیقاتی به شمار نمی روند.

به طور مثال رمان سووشون سیمین دانشور یا رمان خانوم نوشته مسعود بهنود را می توان به عنوان مثالهای بسیار خوبی دانست که در آن بخشی از تاریخ کشور به صورت کوتاه یا بلندمدت روایت می شود.
رمان تاریخی تخیلی
رمان تاریخی تخیلی در حالتی هم می تواند داستانی را روایت کند که در آن دو فرهنگ در حال جدالند. در واقع فرهنگی در حال مرگ و فرهنگ دیگر در حال غلبه و تولد است و شخصیتها در این کشمکش به دنیا می آیند و حوادث را شکل می دهند و در نهایت درسی به ما می آموزند. نویسندگان در این حوزه با خلق پس زمینه یا حوادث تاریخی رمانهای بسیار زیبا و چه بسا شاهکاری را رقم زده اند.
رمان تاریخی عاشقانه
بستر دیگری که یک رمان تاریخی می تواند به خود بگیرد بستر عاشقانه است. یک رمان تاریخی عاشقانه از پر طرفدارترین و جذابترین داستانها به شمار می آید. شاید دلیل آن پرطرفدار بودن داستانهای عاشقانه در ایران باشد.

حال تصور کنید یک داستان عاشقانه در دوره ای از تاریخ که تا حدودی با آن آشنا هستید به وقوع بپیوندد. گاهی بعضی از این داستانها آنقدر درست و واضح بیان می شوند که خواننده به واقعی بودن آن ایمان می آورد.
رمان تاریخی خارجی
فقط در رمانهای ایرانی نیست که تاریخ در پس زمینه یک رمان جریان دارد. یعنی نگاه به تاریخ به صورت غیر مستقیم و غیر روایی صورت می گیرد و در این حال زندگی فرد یا افراد از بعد سیاسی یا اجتماعی در بستری از تاریخ صورت می گیرد.

مثل داستان دو شهر چارلز دیکنز که در آن هیچ شخصیت واقعی و تاریخی وجود ندارد ولی به زیبایی انقلاب کبیر فرانسه را به تصویر می کشد.